De medewerkers van het Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe zijn dól op kleine wondertjes die onze enorme schatkamers herbergen. Opeens duikt er dan zo’n documentje op in de 8,5 kilometer aan archief van het SNWV. Werkelijk dólgelukkig slaken ze dan een diepe zucht van dat moois dat opeens voor hen ligt. Afgelopen week was er weer zo’n momentje. Er werd wat grondig gegraven in een archieftoegang die niet zo heel bekend was. Een oud familiearchief. Dat zijn wel de archieven waar je bijzondere dingen vindt, dus de verwachtingen waren hoog gespannen.
Klein, maar fijn
En ja! Daar was het opeens. Een héél klein boekje van circa zeven bij tien centimeter, gevat in een omslag van been of misschien wel ivoor. In de voorkant is een bloemetje uitgesneden, omringt door een ovale vorm. Dat alleen al is een kunstwerk op zich. Als we het boekje openen is het bekleed met blauw zijde. Er is zelfs een houder voor een mini-pennetje van hetzelfde materiaal als de omslag.
Het herbergt een klein vakje, om een kattenbelletje of visitekaartje in te bewaren. Wanneer we de eerste pagina, ook bekleed met blauw zijde, omslaan zien we een voorblad met een mini-prent. ‘Souvenir’ staat erboven. Eronder staat ‘Courtois Editeur, rue Phelipeaux, 26’. Daarover later meer. Achter het voorblad vinden we lege blaadjes, uiteraard bedoeld om vol te schrijven. Dit is echter nooit gebeurd, slechts een enkele aantekening komen we tegen: ‘Gekregen bij mijn belijdenis. Mathilde Wesenhagen’.
Drama
Mathilde Wesenhagen wordt in Paramaribo geboren op 3 november 1852 als dochter van Hendrik François Wesenhagen en Georgiarina Battiam Thornhill. Op 25 augustus 1875 trouwt zij met Karel Frederik Christiaan van Vliet Harsveldt. Al snel slaat het noodlot toe; na nog geen drie jaar huwelijk overlijdt Karel in 1878, waarschijnlijk in Suriname. Een jaar later, in 1879 overlijdt Mathilde op 26-jarige leeftijd in ’s Gravenhage. Het is mogelijk dat zij na het overlijden van haar man naar Nederland komt. Haar boekje komt uiteindelijk terecht in het familiearchief. Van het leven van Mathilde vinden we daar verder bijzonder weinig in terug.
Het boekje
Wat kunnen we dan nu nog vinden over dit bijna 200 jaar oude boekje? Enkele aanwijzingen vinden we op het voorblad van het boekje. Hier staat een klein gedrukt prentje van twee vrouwen in middeleeuwse dracht onder een boom. Zij worden benaderd door een jongeman, die op één knie geknield voor de vrouwen zit. Links van hem zien we een bok. Op de achtergrond is een idyllische nederzetting te zien met bergen. Zoals al eerder geschreven staat onder de prent: ‘Courtois Editeur, rue Phelipeaux, 26. Rue Phelipeaux is waarschijnlijk een straat geweest in het derde arrondissement in Parijs, tegenwoordig opgegaan in de Rue Volta. Courtois Editeur was de naam van de uitgever.
Via Google vinden we daar niet zoveel van terug, uitgezonderd enkele andere notitieboekjes. Deze zijn nog rijker uitgevoerd dan ‘ons’ boekje, namelijk in ivoor, parelmoer en één bekleed met schildpadschild. Uit alles blijkt dat Courtois Editeur de meest luxe producten vervaardigde op het gebied van notitieboekjes.
Mathilde
Uit het bezit van dit kleine boekje wordt duidelijk dat Mathilde in een rijk milieu is opgegroeid en dat zij het al op 16-jarige leeftijd in bezit heeft gehad. Waarschijnlijk – maar dat weten we niet helemaal zeker – betekent dat dit boekje vanuit Parijs is meegenomen naar Suriname en daar aan Mathilde is geschonken. Zij moet het dan mee hebben genomen naar Nederland, waarna het na haar overlijden in het familiearchief is beland. Zodoende kunnen wij nu nog van dit prachtige object genieten!
Het boekje van Mathilde is terug te vinden in het archief van de Wesenhagen Stichting, vestiging Harderwijk.